By Baraiya Chiman g 
આજથી દેશમાં ગણેશોત્સવની ઉજવણીનો પ્રારંભ થઈ આઆરહ્યો છે. ગણેશજીમાંથી પ્રત્યેક વ્યક્તિ વિવિધ સદગુણોને જીવનમાં ઉતારે તો જીવન ધન્ય થઈ જાય.સારા શ્રોતા બનવું. ભગવાન ગણેશના અનેક ગુણોમાંથી એક સારા શ્રોતા બનવું છે અને તમારે આ ગુણ અપનાવવો જોઈએ. કારણ કે ઘણી વખત એવું બને છે કે આપણે સામેની વ્યક્તિ જે કહે છે તે સાંભળતા નથી અને પોતાની વાત કહેવાનું શરૂ કરી દે છે.
જેના કારણે ક્યારેક આપણું અપમાન પણ થવું પડે છે. ભગવાન ગણેશના મોટા હાથીના કાન એ સંદેશ આપે છે કે સારા શ્રોતા બનવું કેટલું જરૂરી છે. તેથી, સફળતા મેળવવા માટે, પહેલા સાંભળવું અને પછી તે મુજબ પ્રતિસાદ આપવો ખૂબ જ મહત્ત્વપૂર્ણ છે.ધૈર્ય રાખવું: ભગવાન ગણેશનો બીજો વિશેષ ગુણ ધીરજ રાખવો છે.કોઈપણ પ્રતિકૂળ અથવા મુશ્કેલ પરિસ્થિતિમાં ફક્ત ધીરજ જ તમને મદદ કરે છે.
જ્યારે સામાન્ય રીતે આવી પરિસ્થિતિઓ સર્જાય ત્યારે લોકો ધીરજ ગુમાવી બેસે છે અને તેના કારણે નુકસાન સહન કરવું પડે છે. તેથી દરેક વ્યક્તિએ ભગવાન ગણેશ પાસેથી ધીરજપૂર્વક નિર્ણય લેવાની ગુણવત્તા અપનાવવી જોઈએ.નાના-મોટાનો ભેદભાવ રાખ્યા વિના દરેકને સમાન સન્માન આપો: ભગવાન ગણેશ ક્યારેય નાના-મોટામાંભેદભાવ રાખતા નથી. આનું ઉદાહરણ એ છે કે તે માઉસને તેટલો જ પ્રેમ કરતા હતા જેટલો તે નંદીને પ્રેમ કરતા હતા.
ભગવાન ગણેશના આ ગુણ પરથી તમે શીખી શકો છો કે દરેકનો આદર કરવો અને દરેક પ્રત્યે નમતા રાખવી એ સફળતાની ચાવી છે.શાંત રહેવું: શાંત રહેવું એ તમારા ઊંડા વિચારોનેપ્રતિબિંબિત કરે છે. ઉપરાંત, શાંત ( રહેવાથી તમે તમારા નિર્ણયો યોગ્ય રીતે લઈ શકશો. યોગ્ય સમયે યોગ્ય નિર્ણય લેવા માટે ભગવાન ગણેશના આ ગુણને અપનાવવો ખૂબ જ જરૂરી છે.
તમારી ખામીઓને સ્વીકારવી: કોઈ પણ વ્યક્તિ ક્યારેય સંપૂર્ણ નથી હોતી. પરંતુ સામાન્ય રીતે લોકો આ વાત સ્વીકારતા નથી. લોકો તેમની ખામીઓને નજરઅંદાજ કરે છે અથવા તેમને બિલકુલ સ્વીકારતા નથી. પરંતુ તમારે તમારી ખામીઓને તમારી શક્તિ તરીકે સ્વીકારવી જોઈએ.
ગણેશ ચતુર્થીને ગણેશ જયંતીના નામથી પણ ઓળખવામાં આવે છે. હિંદુ કેલેન્ડર અનુસાર, ભાદરવા માસના શુક્લપક્ષની ચોથની તિથિ પર બુધવારે ગણેશજીનો જન્મ થયો હતો. આ કારણે દર વર્ષે ભાદરવા શુક્લ ચતુર્થીની તિથિએ ગણેશ ચતુર્થી અથવા ગણેશ જયંતી ઊજવવામાં આવે છે. મહારાષ્ટ્ર, ગુજરાત સહિત આખા ભારતમાં ગણેશ ચતુર્થીથી ૧૦ દિવસનો ગણેશોત્સવનો પ્રારંભ થાય છે. એનું હું સમાપન અનંત ચતુર્દશી અથવા આનંદ ચૌદસ એટલે ભાદરવા ચતુર્દશીની તિથિએ થાય છે.
ગણેશ ચતુર્થીના દિવસે લોકો પોતાના ઘરોમાં ગણપતિસ્થાપના કરી પૂજા કરે છે. લોકો બાપ્પાની મૂર્તિ સ્થાપિત કરે છે અને ૧૦ દિવસ સુધી ગણેશ ઉત્સવ મનાવ્યા પછી ગણપતિ વિસર્જન કરવામાં આવે છે. પણ આ ગણેશ વિસર્જન ૧૦ દિવસ પછી શા માટે કરવામાં આવે છે?
માન્યતાઓ અને પૌરાણિક કથાઓ અનુસાર ગણેશજીનો જન્મ ભદ્રપદ મહિનાની શુક્લ પક્ષની ચતુર્થી તિથિએ થયો હતો. એવું કહેવાય છે કે વેદ વ્યાસજીએ ભગવાન ગણેશને મહાભારત પુસ્તક લખવા માટે પ્રાર્થના કરી હતી. ભગવાન ગણેશ ૧૦ દિવસ અટક્યા વિના મહાભારત લખી હતી.
કથાઓમાં ઉલ્લેખ છે કે ગણેશ ચતુર્થીના દિવસથી મહર્ષિ વેદ વ્યાસે ગણેશજીને મહાભારતની રચના માટે પ્રાર્થના કરી હતી, જેના જવાબમાં ગણેશજીએ કહ્યું કે જો તે લખવાનું શરૂ કરશે તો તે પેન બંધ નહીં કરે અને જો પેન બંધ થશે તો તે ત્યાં જ લખવાનું બંધ કરી દેશે.
આ દરમિયાન એક જગ્યા પર બેસીને સતત લખવાને કારણે ભગવાન ગણેશના શરીર પર ધૂળ ૧ અને ગંદકી જમા થઈ ગઈ હતી. ૧૦મા દિવસે, ભગવાન ગણેશએ સરસ્વતી નદીમાં સ્નાન કરીને તેમના શરીરની ધૂળ અને માટી સાફ કરી હતી.ત્યારથી, ગણેશ ચતુર્થીના દિવસે ભગવાન ગણેશની મૂર્તિ સ્થાપિત કરવામાં આવે છે અને ૯ દિવસ સુધી તેમની પૂજા કરવામાં આવે છે.
ભગવાન ગણેશને ૧૦માં દિવસે ભક્તિ સાથેવિસર્જન કરવામાં આવે છે. જો કે ઘણા લોકો દોઢ દિવસ, ૫દિવસ કે ૭ દિવસ પછી ગણેશ વિસર્જન કરે છે. પ્રાચીન કથાઓ અનુસાર, માતા પાર્વતીના આદેશ પર ભગવાન ગણેશ મુખ્ય દ્વારની રક્ષા કરતા હતા. તે જ સમયે ભગવાન શિવ આવ્યા અને અંદર જવા લાગ્યા, તો ગણેશજીએ તેમને અંદર જતા રોક્યા.
જ્યારે ભગવાન શિવના વારંવાર સમજાવવા છતાં પણ ગણેશ રાજી ન થયા તો ભગવાન શિવે ગુસ્સામાં ગણેશનું માથું કાપી નાખ્યું. એટલામાં માતા પાર્વતી ત્યાં આવી ગયા. માતા પાર્વતીએ શિવને કહ્યું કે આ આપણો પુત્ર ગણેશ છે. તમે તેમને પુનર્જીવિત કરો. ત્યારે શિવે ગણેશજીને ગજાનન મુખ આપીને પોતાનું જીવન દાન કર્યું.
બધા દેવતાઓ તેને પુન: જીવન પ્રાપ્ત કરવાના આશીર્વાદ આપી રહ્યા હતા. તો ત્યાં હાજર ચંદ્રદેવ ઊભા થઈને હસતા હતા. ત્યારે ગણેશ સમજી ગયા કે આ ચંદ્રદેવ તેમના ગજાનન મુખ પર હસી રહ્યા છે. ત્યારે ગણેશજીએ ગુસ્સે થઈને ચંદ્રદેવને શ્રાપ આપ્યો કે તમે કાયમ કાળા થઈ જશો. ગણેશજીના આ શ્રાપને કારણે ચંદ્રદેવતા કાળો થઈ ગયા.
ત્યારે ચંદ્રદેવને પોતાની ભૂલનો અહેસાસ થયો અને ગણેશજીની માફી માંગી. ત્યારે ગણપતિએ કહ્યું કે હવે તમે આખા મહિનામાં માત્ર એક જ વાર તમારી સંપૂર્ણ કળામાં દેખાશો. આ કારણથી પૂર્ણિમાના દિવસે ચંદ્ર પૂર્ણ કળામાં દેખાય છે. દરેક શુભ કાર્યના પ્રારંભે ભગવાન ગણેશનું સ્મરણ કરવામાં આવે છે.સારી શરૂઆત થાય તો કામ અધું પૂરું થઇ ગયું ગણાય છે. ગણેશજીની ધાર્મિક કથામાં જે બોધ વચનો છે એ આજે પણ એટલા જ પ્રસ્તુત છે.